ابزارهای دقیق بخش جدایی‌ناپذیر صنعت محسوب میشوند و در افزایش راندمان کاری و ایجاد ایمنی محیط کار، نقش پررنگی را ایفا میکنند. از ابزار دقیق برای اندازهگیری، تست و بررسی فرآیندها استفاده میشود. استفاده از ابزار دقیق نیازمند آشنایی با اصطلاحات ابزارهای دقیق است. در ادامه اصطلاحات رایج ابزار دقیق را آوردهایم پس اگر علاقهمند به آشنایی با اصطلاحات ابزار دقیق هستید تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
صفر مطلق(Absolute Zero)
صفر مطلق دمایی است که در آن انرژی حرارتی حداقل مقدار ممکن را دارد و با صفر کلوین تعریف میشود. صفر کلوین معادل ۲۷۳٫۱۵- درجه سانتیگراد است.
جریان متناوبAC(Alternating current)
جریان الکتریکی که در فواصل زمانی منظم جهت خود را معکوس میکند.
دقت و درستی(Accuracy)
دقت و درستی به میزان نزدیک بودن نشانه یا قرائت دستگاه اندازهگیری با مقدار واقعی کمیت مورداندازه‌گیری است. معمولاً میزان دقت و درستی به‌صورت ± درصد خروجی در مقیاس کامل نمایش داده میشود.
آمپرمتر(Ammeter)
آمپرمتر برای اندازهگیری جریان الکتریکی استفاده میشود.
آمپر(Ampere)
از آمپر برای تعیین میزان جریان الکتریسیته در مدار استفاده میشود. واحد آمپر معادل یک کولن در ثانیه است.
دامنه(Amplitude)
اختلاف اندازه فاصله از بالاترین تا پایینترین حرکت. مانند جسم مکانیکی در نوسان
خروجی آنالوگ(Analog Output)
یک سیگنال ولتاژ یا جریان، تابعی پیوسته از پارامتر اندازهگیری است.
مبدل آنالوگ به دیجیتال(A/D) یا Analog-to-Digital Converter(ADC)
دستگاه یا مداری که خروجی آن عدد باینری متناظر با سطح سیگنال آنالوگ است.
ناهمزمان(Asynchronous)
یک روش ارتباطی که در آن دادهها در زمانی که آماده ارسال باشند بدون ارجاع به ساعت زمان‌بندی ارسال، فرستاده میشوند و منتظر اعلام سیگنال آماده دریافت گیرنده نمیمانند.
نویز پس‌زمینه(Background Noise)
کل سطح نویز حاصل از تمام منابع ایجادکننده تداخل در یک سیستم اندازهگیری مستقل از وجود سیگنال داده.
پهنای باند(Bandwidth)
ناحیه متقارن حول نقطه تنظیم که در آن کنترل مناسب اتفاق میافتد.
باود(Baud)
واحد انتقال سرعت داده که برابر تعداد بیت یا رویدادهای یک سیگنال در ثانیه است.
300 باود معادل 300 بیت در ثانیه است.
بیت(Bit)
بیت مخفف رقم دودویی است که کوچک‌ترین واحد اطلاعات در کامپیوتر است و به‌صورت 0 یا 1 در نظر گرفته میشود.
بیت در ثانیه(BPS)
به تعداد بیتهایی که در زمان یک ثانیه انتقال مییابند گفته میشود.
باس(Bus)
برای انتقال سیگنال بین دستگاهها یا قطعات از خطوط موازی استفاده میشوند. معمولاً برای توصیف کامپیوترها از ساختار باس آنها استفاده میشود.
بایت(Byte)
هر بایت معادل هشت است و درواقع نمایش یک کاراکتر به‌صورت دودویی است.
کالیبراسیون(Calibration)
فرآیند تنظیم ابزار یا تهیه نمودار انحراف است به‌گونه‌ای که عدد قرائت با مقدار واقعی اندازهگیری شده مرتبط باشد.
کالری(Calorie)
مقدار انرژی گرمایی موردنیاز برای افزایش دمای یک گرم آب به‌اندازه یک درجه سانتیگراد در دمای 15 درجه سانتیگراد.
کاویتاسیون(Cavitation)
تغییرات سریع فشار در یک مایع منجر به تشکیل حفرههای کوچک پر از بخار در مکانهای کم‌فشار میشود. این حفرهها با یکدیگر ترکیب میشوند و با انتقال به نقاط پرفشار منفجر میگردند که حاصل آن تشکیل موج مخرب درون سیستم است. این پدیده باعث تخریب خطوط لوله و سایر تجهیزات میگردد.
سلسیوس- درجه سانتیگراد(Celsius (Centigrade))
مقیاس درجه حرارت که با 0 درجه سانتیگراد در نقطه یخ و 100 درجه سانتیگراد در نقطه‌جوش در سطح دریا است.
جبران(Compensation)
برای مقابله با یک خطای شناخته‌شده یک ماده یا وسیله خاص افزوده میشود.
حالت کنترل(Control Mode)
کنترل‌کننده دما برای کنترل دما از فرم خروجی یا نوع عملکرد کنترلی استفاده میکند. مثل روشن/خاموش.
دمپینگ(Damping)
از طریق اتلاف انرژی حرکت ارتعاشی کاهش داده میشود و شامل سه نوع ویسکوز، کولن و جامد است.
جریان مستقیم DC (Direct current)
جریان الکتریکی که در یک‌جهت جریان دارد و مقدار آن ثابت است.
انحراف(Deviation)
تفاوت بین مقدار کنترل‌شده و مقداری که در آن کنترل صورت میگیرد است.
حساسیت(Sensitivity)
حساسیت یک دستگاه عبارت است از میزان تغییرات خروجی اندازهگیری به واحد تغییرات در کمیتی که اندازه گرفته میشود.
خطا(Error)
هنگام استفاده از دستگاههای اندازهگیری این احتمال وجود دارد که کمیت اندازهگیری شده نسبت به کمیت واقعی درصدی بیشتر یا کمتر باشد. این تفاوت را خطای اندازهگیری مینامند.
تفکیک‌پذیری یا حد تفکیک(Resolution)
کمترین حد ورودی که به‌وسیله تجهیزات ابزار دقیق آشکار میشود حد تفکیک یا تمایز نامیده میشود.
خطی بودن(Linearty)
متناسب بودن تغییرات خروجی نسبت به تغییرات ورودی خطی بودن نامیده میشود.
تکرارپذیری(Repeatibility)
میزان تفاوت اندازهگیریهای متعدد در زمانهای مختلف با شرایط کاری و ورودی یکسان را تکرارپذیری مینامند.
رنج(Range)
فاصله بین بیشترین و کمترین مقدار یک کمیت که دستگاه اندازهگیری میتواند آن را اندازه بگیرد.
اغتشاش(Disturbance)
اغتشاش بر روی خروجی تأثیر نامطلوب دارد و میتواند عامل درونی یا بیرونی باشد.
پایداری(Stability)
میزان ثبات یا عدم‌تغییر خروجی در اثر عوامل اغتشاش را پایداری میگویند.
پل وتسون استرین گیج (Wheatstone Bridge Strain Gauge)
یک نوع مدار الکتریکی که در داخل ترانسدیوسرهای فشار، برای تبدیل تنشهای مکانیکی حاصل از تغییر فشار ورودی به سیگنال الکتریکی خروجی استفاده میشود.
باند خطا کل یا محدود خطا کل TEB (Total Error Band)
باند خطای کل برابر با میزان اختلاف بین منفیترین و مثبتترین انحراف از فشار واقعی است.
فشار مکش (Suction Pressure)
فشار مکش برابر است با اختلاف فشار منفی بین دو نقطه اندازهگیری شده است که باعث میشود سیال از ناحیه با فشار بیشتر به ناحیهای با فشار کمتر کشیده شود.
ضربه قوچ (چکش آبی)
یک موج مخرب که در اثر توقف یا تغییر جهت ناگهانی سیال به‌صورت ناگهانی به وجود می‌آید.
فشار اسپایک (Pressure spike)
فشار اسپایک در اثر افزایش یا کاهش بسیار سریع فشار اتفاق میافتد و میتواند سنسور فشار را تخریب کند.
فشار خط (Line Pressure)
فشار خط برابر با حداکثر فشاری است که هم‌زمان به دو پورت فشار اعمال میشود. به بیان سادهتر بیانگر حداکثر فشار مجازی است که به یک ترانسمیتر فشار تفاضلی اعمال میشود.
نرخ فلو (Flow Rate)
نرخ فلو برابر است با حجم سیالی که در زمان واحد از نقطه معینی عبور میکند.
زمان پاسخگویی (Response Time)
مدت‌زمان لازم برای اینکه خروجی یک ترانسدیوسر یا ترانسمیتر به درصد مشخصی از خروجی نهایی برسد.
سیال های خورنده (Aggressive Media)
سیالهای خورنده به مایعات یا گازهایی گفته میشوند که میتوانند به مواد معمولی در اثر مجاورت مداوم آسیب برسانند مانند انواع اسیدها و آب‌شور دریا.
دیافراگم جدا کننده(Isolation Diaphragm)
دیافراگم جداکننده یک غشاء جداکننده برای جدا کردن سیال در دو قسمت دیافراگم است که امکان انتقال فشار با حداقل تلفات را فراهم میکند.